Asam Kilisesi (Almanca: Asamkirche), tarihini ve ilginç özelliklerini bilince Münih’teki herhangi bir kilise değil vay arkadaş neler düşünmüşler şeklinde görülesi bir yere dönüşüyor.
Ben de Asam Kilisesi için derlediğim ilginç bilgileri sizlerle paylaşayım, Münih’te yaşayanlar, Münih’i gezmeye gelenler için 5 dakikalık kısa bir ziyaretin anlamı artsın istedim 🙂
Münih Asam Kilisesi Almanya’daki Barok stilini temsilen ünlü bir bina ama bence asıl güzelliği nasıl normale aykırı öğeler barındırdığı. Çünkü özellikle Barok stili kilise denilince uyulması gereken çok katı kurallar var ve Asam Kilisesi bunların en temellerini çiğnemeyi başarmış!
Nasıl mı? En önce bahsedilmesi gereken Münih Asam Kilisesi yapım aşamasında aslında şahsa özel bir kilise olarak planlanmış. Adını aldığı Asam kardeşler ki ikisi de ünlü artistler, kendi evlerine özel bir kilise yaptırmak istemişler. Haliyle bağımsız çalışanlar ile Barok stili kilisenin katı kurallarını bu nasıl olsa özel diyerekten geçmeyi başarmışlar. Yapım tarihi 1733-1746.
(Haa tabii bu arada tahmin edeceğiniz üzere halk gaza gelip biz de bu kilisede dua etmek istiyoruz bizim neyimiz eksik diye baskı yapıp, şahsa özel planlanan Asam Kilisesini umuma açtırıyorlar o ayrı konu J)
Peki, şimdi Asam Kilisesi’nde neler katı Barok stili kiliselerden farklı hemen söyleyeyim:
Misal en basitinden kilisenin adak/sunum kısmı (altar) yani bir nevi kilisenin ana oryantasyonu normalde doğuda olması gerekirmiş ama Asam Kilisesi için batıda.
Bir başka diğer önemli farklılık kiliselerin içinde yer alan temsili İsa’nın çarmıha gerilmiş halinin asılacağı yer de çok nettir, minberin karşısında ve yukarı doğru. Ama Münih Asam kilisesinde bizim Asam kardeşler bunu Barok standartlarına göre alçak bir konuma koymuşlar. Şimdi bu detaylar küçük gibi gelmesin çünkü sembolik anlamlar dini açıdan çok önemli olabiliyor biliyorsunuz. Normalde bunun minberin yukarısına asılması gerekir ki dua edenler ve rahipler yukarı bakmak zorunda kalsın ve İsa’nın daha büyük güç olduğu empoze edilsin gibi arkasında planlı düşünceler var.
Benim bir diğer favorim ise Asam kardeşlerden Egid Quirin evinden sunağı görmek için özel pencere yaptırmış olması 🙂 Ve evet Asam Kilisesinin yanındaki bina Asam kardeşlerin özel evi. (Almanca: Asamhaus)
Şimdi bu noktada Asam kardeşlerden de biraz bahsetmek lazım. Çünkü kimler ve niye özel bir kilise yaptıraları gelmiş ve başka neler farklıyı anlamak için onları biraz tanımak gerek.
Egid Quirin Asam bir heykeltıraş ve Cosmos Damian Asam bir ressam. Hatta iki kardeş İtalya’da Lorenzo Bernini ustadan ders almışlar (Accedemia di San Luca’da). Asam Kilisesi için de kardeşler kendi yeteneklerini istedikleri gibi özgürce kullanma ve ifade edebilme için yaptırmak istemişler.
Haliyle mimari açıdan olduğu kadar, hatta belki daha çok sanatsal anlamda çok ince detaylar var. Zaten benim için Asam Kilisesini özel kılan şeyler bu detaylar oldu.
Bu bilgiler Münih’te birlikte gezdiğiniz kişileri etkilemek için de kullanabileceğiniz ilginç detaylar ama aman zamanlamaya dikkat sonra çok psikopat bir görünüm vermeyin sen nereden biliyorsun diye 😀 Etkilerseniz ne güzel ama ters giderse direk suçu bana atın ya ne bileyim gezielcinizde gördüm aklımda kalmış nedense diye 😉
Münih Asam Kilisesi ışık anlamında 3 kısımdan oluşuyor. Öff uzun anlatma özet geç diyenler için: aşağıdan yukarıya doğru sembolizmle orantılı olarak ışık artıyor. Siz sonraki paragrafa geçebilirsiniz.Aaa olur mu şekerim kim bilir ne kadar araştırdın sen yaz hadi ya diyen şeker pampalarım içinse özel versiyon: En aşağı kısımda – yani ziyaretçilerin oturduğu kısımda- daha karanlık renkler ve daha az ışıklandırma var, çünkü bu kısım “Dünyevi acı çekme”yi sembolize ediyor. İkinci kısımİmparator’un oturma yerinin üstü kraliyet renklerine yakışır şekilde mavi ve beyaz ağırlıklı. Ve en üst tavan kısmı ise detaylı işlemeler ve resimlerle süslü ki bunlar Tanrıyı ve sonsuzluğu sembolize ediyor. Tavandaki fresk “Aziz Nepomuk’un Hayatı” ve Cosmos Damian kardeşimizin başyapıtlarından biri kabul ediliyor.
Işık ile ilgili özel çalışma ve iltifatların bir yere daha gitmesi lazım. Çünkü kilise korosunun olduğu Alana direk değil de dolaylı bir ışıklandırma yapılmış. Korniş penceresinin kıvrımlı yapısı ile aşağı yukarı hareket ettirilebiliyor ve kornişin arkasındaki gizli The Trinity (Baba-oğul-kutsal ruh) figürleri aydınlatılabiliyor.
Vay be ne kiliseymiş değil mi? Üstelik görseniz baya küçük bunları bilmeseniz hiç aklınıza gelecek ya da kolayca fark edebileceğiniz gibi değil.
Ama bitti mi hayııır?
Bernini ustanın öğrencileri olduğundan bahsetmiştim zaten, Asam Kilisenin sunağındaki 4 kolon Bernini’nin Roma’daki ünlü St Peter’in mezarındaki 4 Bernini kolonuna gönderme. Valla bende Bernini ustanın öğrencisi olsam gönderme yapmadan duramazdım 🙂
Başka bir kaç ilginç bilgi kaldı onları da şöyle özet geçeyim:
Sunaktaki iki melek sonradan heykeltıraş Ignaz Günther tarafından eklenmiş.
Rakam severler için Asam Kilisenin içi 22 X 8 m.
Asam Kilisesinin daha az bilinen bir başka adı daha var o da St. Johann Nepomuk.
Ve son ilginç bilgi Asam Kilisesi’ne 1944’te bomba düşmüş ve koro kısmı baya ağır hasar görmüş. Daha sonra teorik aslına göre bir restorasyon yapılmış (1975-1983).
Evet, umarım sizleri Asam Kilisesi’ne kısa bir gezi yapmaya ikna edebildim. Hala ikna olmadıysanız girişin bedava olduğunu da yazayım ve yeri de merkeze çok yakın Sendlingerstraße sokağında ki bu sokakta alışveriş ve café olarak da alternatifler var.
Açıkçası bu detayları bilmeden giderseniz aa ne güzel tamam bir foto çek bitti şeklinde küçük bir lokasyon. Ziyaretiniz 1 dakika bile sürmeyebilir. Ama yolunuz düşerse yukarda bahsettiğim detayları bir görmeye çalışın, ışık oyunlarına bakmak, tarihi açıdan neyi sembolize ettiğini bilmek ziyaretinizi çok değiştirecek.
Zaten gezgin gözü de böyle bir şey, benim için Münih içinde yaşadığım şehir ve bu binanın önünden defalarca bir şey bilmeden geçmek var bir de bunları bilip geçmek var. Geçtiğiniz yerleri hiç değilse arada bir yeni bir keşif güdüsüyle bakmayı unutmayın, inanın hayat daha güzel ve daha ilginç 🙂
Bu arada eğer Münih’i geziyorsanız şu yazılar da ilginizi çekebilir; Münih’te gezilecek yerler, örneğin İngiliz Bahçesi‘ni ya da BMW Dünyası‘nı ziyaret etmek gibi. Ya da önce genel Münih rehberinden başlayın sonra detaylara inersiniz 😉